Duygusal yeme, yalnızca fiziksel değil aynı zamanda psikolojik sorunların da belirtisi olabilir. Peki duygusal yemenin nedenleri, tetikleyicileri ve çözüm yolları nelerdir?
Günümüzün yoğun temposu ve duygusal baskıları, bireyleri yalnızca ruhsal değil, bedensel olarak da zorlayan davranışlara itebiliyor. duygusal yeme, sadece bir alışkanlık değil; derinlerde yatan duyguların dışavurumu olabilir.
duygusal yeme NEDİR?
duygusal yeme, bireyin gerçek bir açlık yaşamadan, duygularına tepki olarak yemek yemesiyle tanımlanır. Bu davranış yalnızca öfke, stres veya yalnızlık gibi olumsuz duygularla değil; sevinç ya da mutluluk gibi olumlu duygularla da tetiklenebilir. Özellikle duygularını tanımlamakta ve ifade etmekte zorlanan bireyler, yemek yemeyi bir kaçış yolu olarak tercih eder.
duygusal yeme DÖNGÜSÜ NASIL OLUŞUR?
Bu döngü genellikle bir olumsuz duygu ile başlar. Kişi bu duygudan hızlı bir şekilde kurtulmak için yeme davranışına yönelir. Ancak bu davranış geçici bir rahatlama sağladığı için, ardından suçluluk, pişmanlık ve beden memnuniyetsizliği gibi duygular gelir. Böylece kısır bir döngü oluşur.
duygusal yemeYİ AÇIKLAYAN KURAMLAR
- Psikosomatik Kuram: Açlık ve tokluk sinyallerinin duygusal durumlarla karıştırılması.
- Dışsal Kuram: Yiyecek görüntüsü ya da kokusu gibi dış uyarıcılara duyarlılık.
- Obezite Kuramı: Çocuklukta stresle baş etmede yeme davranışının pekiştirilmesi.
- Kaçış Kuramı: Yemeğin olumsuz duygulardan kaçış aracı olarak görülmesi.
- Kısıtlama Kuramı: Diyet yapan bireylerde kontrol kaybına bağlı aşırı yeme eğilimi.
duygusal yemeNİN NEDENLERİ VE TETİKLEYİCİLERİ
- Yoğun Duygular: Stres, kaygı ve öfke gibi duygular.
- Beslenme Alışkanlıkları: Sürekli diyet yapan bireylerde kontrol kaybı.
- Duygusal Kaçınma: Duygularla yüzleşmek yerine yemekle başa çıkma.
duygusal yemeYE EŞLİK EDEN PSİKOLOJİK SORUNLAR
duygusal yeme genellikle şu bozukluklarla birlikte görülür:
- Depresyon
- Anksiyete bozuklukları
- Obsesif-kompulsif bozukluk
- Sosyal fobi
- Kişilik bozuklukları
Bu rahatsızlıklar, bireyin yeme davranışını daha da karmaşık hale getirebilir.
BİLİŞSEL DAVRANIŞÇI TERAPİ (BDT) VE duygusal yeme
BDT, bireyin olumsuz düşüncelerini fark etmesini ve bu düşünceleri yeniden yapılandırmasını sağlar. Örneğin “Kendimi kötü hissediyorum, bu yüzden yemek yemeliyim” inancı yerine, duygularla doğrudan baş etmeye yönlendirir.
duygusal yemeYLE BAŞA ÇIKMA YOLLARI
- Tetikleyicileri Belirleyin: Hangi duygu veya olayların yeme davranışınızı tetiklediğini gözlemleyin.
- Alternatifler Geliştirin: Yürüyüş yapmak, müzik dinlemek, kitap okumak gibi sağlıklı alışkanlıklar kazanın.
- Fiziksel Sağlığa Önem Verin: Uyku düzeni ve egzersiz, duygusal direnci artırır.
- Duygusal Farkındalık Kazanın: Duygularınızı bastırmak yerine kabul edin ve ifade edin.
- Kendinize Şefkatli Davranın: Hatalarınızda kendinize anlayış göstermek, iyileşmenin kapısını aralar.
UYARI
duygusal yeme, geçici bir rahatlama sunsa da uzun vadede hem beden hem zihin sağlığını tehdit eder. Bu nedenle farkındalık geliştirmek, tetikleyicileri tanımak ve gerektiğinde profesyonel destek almak önemlidir.
