SETBİR Yönetim Kurulu Başkanı Tarık Tezel, süt ve kırzmızı et sektörlerini 2017 değerlendirdi
et="_blank" title="SETBİR" href="/tag/s etbir/">SETBİR Yön etim Kurulu et="_blank" title="Başkanı" href="/tag/baskani/">Başkanı Tarık et="_blank" title="Tezel" href="/tag/tezel/">Tezel, et="_blank" title="süt" href="/tag/sut/">süt et="_blank" title="ve" href="/tag/ve/">ve kırzmızı et sektörlerini 2017 değerlendirdi. 20187 yılına ait beklentilerini paylaştı.
Süt, Et, Gıda Sanayicileri et="_blank" title="ve" href="/tag/ve/">ve Ür eticileri Birliği Derneği ( et="_blank" title="SETBİR" href="/tag/s etbir/">SETBİR) Yön etim Kurulu et="_blank" title="Başkanı" href="/tag/baskani/">Başkanı Tarık et="_blank" title="Tezel" href="/tag/tezel/">Tezel, et="_blank" title="süt" href="/tag/sut/">süt et="_blank" title="ve" href="/tag/ve/">ve et="_blank" title="kırmızı" href="/tag/kirmizi/">kırmızı et sektörlerinde 2017 yılı değerlendirmesi 2018 yılı beklentilerini açıkladı. Türkiye’de 2016 yılında, toplam 18,5 milyon ton çiğ et="_blank" title="süt" href="/tag/sut/">süt ür etildiğini, 2017 yılı çiğ et="_blank" title="süt" href="/tag/sut/">süt ür etiminin ise Et et="_blank" title="ve" href="/tag/ve/">ve Süt Kurumu (ESK) regülasyonu kapsamında et="_blank" title="süt" href="/tag/sut/">süt tozu ür etimine giden yaklaşık 557 bin ton et="_blank" title="süt" href="/tag/sut/">süt ile birlikte yine 18,5 milyon ton civarında olması öngörüldüğünü kaydeden et="_blank" title="Tezel" href="/tag/tezel/">Tezel, “2016 yılı boyunca 1,15 TL olan bir litre çiğ et="_blank" title="süt" href="/tag/sut/">sütün referans fiyatı, önce 1 Ocak 2017 itibarıyla yüzde 5,2 oranında artışla 1,21 TL, sonra 1 Ağustos 2017 itibarıyla yüzde 7,4 artışla 1,30 TL, ardından da 1 Ekim 2017 itibarıyla yüzde 7,6 artışla 1,40 TL oldu. Böylelikle çiğ et="_blank" title="süt" href="/tag/sut/">süt fiyatlarında yıl içinde toplam yüzde 21,7 oranında artış gerçekleşti” dedi.
Diğer yandan, 2017 yılının başında bir ilk gerçekleştirilerek, beklenen düzeyde olmasa da çiğ et="_blank" title="süt" href="/tag/sut/">sütte taban yağ et="_blank" title="ve" href="/tag/ve/">ve protein kalite değerleri ile fiyat ilişkilendirilmeye başlandığını kaydeden et="_blank" title="SETBİR" href="/tag/s etbir/">SETBİR et="_blank" title="Başkanı" href="/tag/baskani/">Başkanı, “Umuyoruz ki 2018 yılından başlayarak bundan sonra da kalite değerleri, dünyada gelişmiş et="_blank" title="süt" href="/tag/sut/">süt ür eticisi ülkelerde uygulanan modellerde olduğu gibi, örneğin AB’deki taban kalite değerleri seviyesine yükseltilecektir. 2016 yılında 2015 yılına göre bir miktar düzelen ihracat, 2017 yılında daha da artış gösterdi. 2017 yılı ilk 10 ayında 166 bin ton et="_blank" title="süt" href="/tag/sut/">süt et="_blank" title="ve" href="/tag/ve/">ve et="_blank" title="süt" href="/tag/sut/">süt ürünü ihraç edilirken, ithalat 15 bin ton seviyesinde gerçekleşti. 2016 yılının aynı döneminde et="_blank" title="süt" href="/tag/sut/">süt ürünleri ihracatımız 148 bin ton, ithalatımız ise 22 bin 568 ton olmuştu. İhracatımızın cirosuna bakıldığında ise 2017 yılı ilk 10 ayında yaklaşık 289 milyon dolarlık ihracat, 63 milyon dolarlık ithalat yapıldı. Sonuç olarak 2017 yılı sonunda et="_blank" title="süt" href="/tag/sut/">süt et="_blank" title="ve" href="/tag/ve/">ve et="_blank" title="süt" href="/tag/sut/">süt ürünü ihracatımızda 2016’ya oranla yüzde 12 civarında bir artış bekliyoruz” ifadelerini kullandı.
ESK’nın et="_blank" title="süt" href="/tag/sut/">süt sektörüne müdahalesinin 2017 yılında da sürdüğünü belirten et="_blank" title="Tezel" href="/tag/tezel/">Tezel, “Müdahale amaçlı olarak et="_blank" title="süt" href="/tag/sut/">süt tozuna dönüştürülen et="_blank" title="süt" href="/tag/sut/">süt miktarı 557 bin ton oldu. et="_blank" title="SETBİR" href="/tag/s etbir/">SETBİR olarak desteklediğimiz bu uygulamanın tam bir regülasyon modeli haline gelebilmesi için bol olduğu dönemlerde piyasadan et="_blank" title="süt" href="/tag/sut/">süt alınıp et="_blank" title="süt" href="/tag/sut/">süt tozu yaptırılması, et="_blank" title="süt" href="/tag/sut/">sütün azaldığı sonbahar aylarından itibaren ise bu et="_blank" title="süt" href="/tag/sut/">süt tozunun müdahale kapsamında piyasaya et="_blank" title="ve" href="/tag/ve/">verilmesi prensibi ile regülasyonun amacına ulaşacağını değerlendirmekteyiz. Ancak bunun ötesinde gerek ür etici gerekse sanayi işl etmelerini rahatlatarak ESK’nın üzerindeki yükleri ortadan kaldırabilecek daha pratik bir yöntemi önermekteyiz. Bu kapsamda ESK, müdahale sisteminin gücünü oluşturan et="_blank" title="süt" href="/tag/sut/">süt tozu ür etimi için müracaat eden ür eticilerin et="_blank" title="süt" href="/tag/sut/">sütlerinin, doğrudan et="_blank" title="süt" href="/tag/sut/">süt tozu ür etimine yöneltmeden önce alıcılara duyurarak, belki de hiç toz haline g etirilmeden ihtiyaç sahibi alıcılara yönlenmesini sağlayabilir. Süt tozunu ihale ile satmak, en son et="_blank" title="ve" href="/tag/ve/">ve iç piyasaya etki etmeyecek şekilde başvurulması gereken yöntem olmalıdır. Normal şartlarda ESK, Ulusal Süt Konseyi (USK) tarafından belirlenen hedef et="_blank" title="süt" href="/tag/sut/">süt fiyatını gerçekleştirecek et="_blank" title="süt" href="/tag/sut/">süt tozu et="_blank" title="ve" href="/tag/ve/">ve tereyağı fiyatını ilan ederek, ihtiyaç sahiplerine ihalesiz olarak her yıl 1 Ağustos tarihinden itibaren satmaya başlamalıdır” şeklinde konuştu.
İhale zorunluluğunu aşmak için et="_blank" title="süt" href="/tag/sut/">süt tozu ür etmeye talip firmalara, ürünü sezon sonuna kadar stoklayıp, bakanlığın ilan ettiği fiyattan satma zorunluluğu g etirilmesi gerektiğini bildiren et="_blank" title="Tezel" href="/tag/tezel/">Tezel, "Böylece bakanlık hiç stoklama et="_blank" title="ve" href="/tag/ve/">ve kalite sıkıntısı ile karşılaşmadan bu süreci yön etebilir. Dönem sonunda bitirilemeyen stoklar ESK’ya fatura edilerek, yapılacak ihaleyi kazananlara yurtdışı satış mecburiy eti ile teslim edilebilir. Diğer yandan bu sistemi desteklemek üzere, et="_blank" title="süt" href="/tag/sut/">süt destekleme primlerinin, hedeflenen ür etici fiyatı gerçekleşirken, ür etici maliy etlerinde meydana gelebilecek bir artışı karşılamak için kullanılması et="_blank" title="ve" href="/tag/ve/">ve fiyatlara baskı oluşturmasının önlenmesi de önemli bir araç olacaktır. Böylelikle ür eticinin maliy etlerinin arttığı dönemlerde destekleme primi artırılarak, ür eticinin kazancı et="_blank" title="ve" href="/tag/ve/">ve piyasadaki et="_blank" title="süt" href="/tag/sut/">süt fiyatı istikrar altında tutulabilecektir" dedi.
Sütte 2018
Çiğ et="_blank" title="süt" href="/tag/sut/">süt ür etiminin 2018 yılında 19 milyon ton mertebesinde gerçekleşmesini beklediklerini vurgulayan et="_blank" title="SETBİR" href="/tag/s etbir/">SETBİR et="_blank" title="Başkanı" href="/tag/baskani/">Başkanı et="_blank" title="Tezel" href="/tag/tezel/">Tezel, "2017 yılındaki 18,5 milyon tonluk çiğ et="_blank" title="süt" href="/tag/sut/">süt ür etimine göre 500 bin tonluk bu artışta 2017’de Türkiye’ye giren 95 bin gebe dü et="_blank" title="ve" href="/tag/ve/">ve etkili olacak. Bu sayı da 2016’ya oranla yüzde 46 oranında bir artışa işar et ediyor. Öte yandan, memlek et hayvancılığındaki hayvan başına et="_blank" title="süt" href="/tag/sut/">süt et="_blank" title="ve" href="/tag/ve/">verimliliği artışı da bu gelişmeye katkıda bulunacak. Çiğ et="_blank" title="süt" href="/tag/sut/">süt fiyatının ise 2018 yılında dünyadaki gelişmelerin de etkisi ile şu andaki seviyede seyredeceğini öngörüyoruz. Dünyadaki gelişme son iki yılda yaşanan et="_blank" title="süt" href="/tag/sut/">süt fazlalığının oluşturduğu yüksek et="_blank" title="süt" href="/tag/sut/">süt tozu et="_blank" title="ve" href="/tag/ve/">ve tereyağı stoklarının fiyatları baskılaması yönündeydi. Ancak, 2016 sonundan itibaren artan tük etim talebi sektörde dengeleri yerine oturttu et="_blank" title="ve" href="/tag/ve/">ve çiğ et="_blank" title="süt" href="/tag/sut/">süt fiyatları artışa geçerek şu andaki seviyesine geldi. Bu seviye Türkiye’de de çiğ et="_blank" title="süt" href="/tag/sut/">süt fiyatlarının belirlenmesinde etkili oluyor" dedi.
İhracatın ise 2018 yılında 200 bin tonu aşacağını, ithalatın yine aynı seviyelerde kalacağını belirten et="_blank" title="Tezel" href="/tag/tezel/">Tezel, "İhracatımızın artması rekab et gücümüzün artmasına bağlı. Rekab et gücümüzü artırmaya yönelik bir toparlanma ise ancak çiğ et="_blank" title="süt" href="/tag/sut/">sütte kalite-fiyat dengesi ile oluşacak. Ancak bu beklentilerin hepsi et="_blank" title="süt" href="/tag/sut/">süt et="_blank" title="ve" href="/tag/ve/">ve et="_blank" title="süt" href="/tag/sut/">süt ürünü tük etiminin artmasına bağlı. Tük eticimizin daha çok et="_blank" title="süt" href="/tag/sut/">süt içmesini, et="_blank" title="süt" href="/tag/sut/">süt ürünü tük etmesini arzu ediyor, sivil toplumun et="_blank" title="ve" href="/tag/ve/">ve kamunun bunu teşvik etmesini bekliyoruz" ifadelerini kullandı.
Ette 2017
Kırmızı et ür etimi 2016 yılında, bir önceki yıla göre yüzde 2 oranında artış ile 1 milyon 173 bin ton olarak gerçekleşti. 2017 yılının ilk üç çeyreğinde ise et="_blank" title="kırmızı" href="/tag/kirmizi/">kırmızı et ür etimi toplam 795 bin ton olup, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 12 oranında bir azalma olduğu görülüyor. Bu kapsamda 2017 yılı sonunda et="_blank" title="kırmızı" href="/tag/kirmizi/">kırmızı et ür etiminin 1 milyon ton civarında olmasını öngörüyoruz. 2016 yılının sonunda bakanlar kurulu kararı ile ESK’nın 2017 yılı başından itibaren ithal edeceği canlı hayvan sayısı 500 bine yükseltilmişti. Ayrıca besilik sığır et="_blank" title="ve" href="/tag/ve/">ve bazı sığırların gümrük et="_blank" title="ve" href="/tag/ve/">vergisi özel sektör için yüzde 10’a indirilmişti. Ancak ithalatın kontrollü şekilde yapılabilmesi adına bu dönemde özel sektöre ithalat izni et="_blank" title="ve" href="/tag/ve/">verilmedi et="_blank" title="ve" href="/tag/ve/">ve bu görevi ESK devam ettirdi.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) et="_blank" title="ve" href="/tag/ve/">verilerine göre, 2016 yılında 407 bin baş besilik canlı hayvan ithal edilmişken, 2017 yılının ilk 10 ayında 505 bin baş besilik hayvan ithal edildi. İthal edilen besilik canlı hayvanların ülkemizde sekiz ay beslendikten sonra kesildiği değerlendirildiğinde, aslında yerli ür etimimizin giderek azaldığı, yani beslenecek buzağı sayımızın y eterli olmadığı görülüyor. Türkiye’de et="_blank" title="kırmızı" href="/tag/kirmizi/">kırmızı et ür etimini et="_blank" title="ve" href="/tag/ve/">ve tük etimini artırmak için öne çıkan sorunların başında, girdi temini et="_blank" title="ve" href="/tag/ve/">ve tedarik konusu geliyor. ESK’nın Ağustos 2017’de yayınladığı bir duyuru ile özel sektörün besilik hayvan ithal etmesinin önü açıldı. et="_blank" title="SETBİR" href="/tag/s etbir/">SETBİR’in 2017 yılı önerileri içinde yer alan bu uygulamanın Gıda Tarım et="_blank" title="ve" href="/tag/ve/">ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından dikkate alınması bizler için sevindirici oldu. Ancak 500 baş et="_blank" title="ve" href="/tag/ve/">ve üstü kapasiteye sahip işl etmelerin kapasitelerinin yarısı kadar miktarda ithalat gerçekleştirilebilecekleri şartı yine istenen vasıf et="_blank" title="ve" href="/tag/ve/">ve miktarda hayvan temininin önünü tıkıyor. Gıda Tarım et="_blank" title="ve" href="/tag/ve/">ve Hayvancılık Bakanlığı’nın Kasım 2017’deki açıklamasına göre 2016 yılında et="_blank" title="kırmızı" href="/tag/kirmizi/">kırmızı etteki arz açığımız yüzde 14 oranında et="_blank" title="ve" href="/tag/ve/">ve bu miktar 150 bin ton ete karşılık geliyor.
Ette 2018
2018 yılı için hayvancılığa ilişkin müjde diyebileceğimiz gelişme yaşandığını açıklayan Tarık et="_blank" title="Tezel" href="/tag/tezel/">Tezel, "Yeni yılın Gıda Tarım et="_blank" title="ve" href="/tag/ve/">ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından ’Hayvan hastalıklarıyla mücadele et="_blank" title="ve" href="/tag/ve/">ve buzağı ölüm oranlarını düşürme yılı’ olarak ilan edilmiş olması. Et ithalatının en kısa sürede durdurulabilmesinin yolu buzağı ölümlerinin sonlandırılmasıdır. Türkiye’de buzağı ölüm oranı yüzde 15, yani ortalama yıllık 750 bin buzağı civarındadır. Bu oran, hayvancılık literatürü hedef değerlerine çekilerek yüzde 5’e indirildiğinde 500 bin buzağımıza sahip çıkmış oluruz. Bu sayı da bizim ihtiyacımızı karşılayabilecek bir varlığa eşdeğerdir. Diğer taraftan, Türkiye’nin et="_blank" title="kırmızı" href="/tag/kirmizi/">kırmızı ette arz y etersizliğinin üç önemli kök nedeni var:
Sürülerde gebelik oranı et="_blank" title="ve" href="/tag/ve/">ve döl et="_blank" title="ve" href="/tag/ve/">veriminin düşüklüğü
Özellikle buzağı ölümleri et="_blank" title="ve" href="/tag/ve/">ve hastalık nedenleriyle yaşanan kayıplar
Etçi et="_blank" title="ve" href="/tag/ve/">ve kombine ırk hayvan sayısının azlığı
Bu üç önemli sorun, Türkiye’nin kasaplık gücünü sığırda yüzde 28’den yüzde 24’e, küçükbaş hayvanlarda ise yüzde 43’ten yüzde 16’ya düşürmüştür. Büyükbaş hayvan varlığımız et="_blank" title="süt" href="/tag/sut/">sütçü tip gen etik yapıya sahiptir et="_blank" title="ve" href="/tag/ve/">ve et et="_blank" title="ve" href="/tag/ve/">verimi düşüktür.
Etçi et="_blank" title="ve" href="/tag/ve/">ve kombine ırkların da varlığının artırılması,
Buzağılama sıklığı yanında buzağı ölümlerinin azaltılması yoluyla besilik -materyal arzının artırılması,
Yem ür etiminin artırılarak maliy etlerin düşürülmesi,
Hayvan hastalıkları ile etkin mücadele, kesimlik hayvan arzını artıracak et="_blank" title="ve" href="/tag/ve/">ve piyasada fiyat istikrarının kurulması et="_blank" title="ve" href="/tag/ve/">ve korunmasına yardımcı olacaktır" ifadelerini kullandı.
Bu gelişmelerin istenen sonucu et="_blank" title="ve" href="/tag/ve/">vermesi ile besi hayvancılığı et="_blank" title="ve" href="/tag/ve/">ve et ür etimi için umut vaat eden bir gelecek kendilerini beklediğini bildiren et="_blank" title="Tezel" href="/tag/tezel/">Tezel, "2018 yılı et ür etimimizin y eterli olmamakla beraber yeniden 1 milyon 150 bin ton seviyesine geleceğini umut ediyoruz. Öte yandan ESK’nın et="_blank" title="kırmızı" href="/tag/kirmizi/">kırmızı ette artık ithalat görevinden regülasyon görevine dönmesi beklenmektedir. Regülasyonlar da tek yönlü değil, piyasa dengeleri göz önüne alınarak doğru zamanda devreye sokulmalıdır. Teşvik et="_blank" title="ve" href="/tag/ve/">ve destekleme amaçlı tüm girişimlerin odağında kalite et="_blank" title="ve" href="/tag/ve/">ve et="_blank" title="ve" href="/tag/ve/">verimlilik olmalıdır. Teşvikler kapasiteye göre et="_blank" title="ve" href="/tag/ve/">verilmeli, kombine ırklar et="_blank" title="ve" href="/tag/ve/">ve besi ırkları desteklenmelidir. Sütte uygulanan regülasyon sisteminin et="_blank" title="süt" href="/tag/sut/">süt et="_blank" title="ve" href="/tag/ve/">ve ürünleri ile sınırlı kalmayıp, şartların eş zamanlı gözlemlenmesi ile et et="_blank" title="ve" href="/tag/ve/">ve yem hammaddeleri için de uygulamaya alınmasının, değer zincirine ciddi denge katacağını öngörüyoruz. Ayrıca, organize tarımsal faaliy etin küçük et="_blank" title="ve" href="/tag/ve/">ve yerel ür etici için de gelir artışı sağlayıp refah kaynağı olacağına, böylelikle köyden kente göç ihtiyacının ortadan kalkacağına inanıyoruz" dedi.
