Yalova, Antalya, Mudanya ve Kestel’de yaşanan depremlerin ardından “İnegöl olası bir depreme hazır mı?” sorusunu akıllara getirdi.
Son günlerde Yalova ve Bursa’da yaşanan depremlerin ardından gözler birinci derece deprem bölgesi olan İnegöl’e çevrildi. Unutmayalım ki! İnegöl; Oylat fayı, Eskişehir İnönü’den gelen fay, Pazaryeri fayı, Yenişehir Ayaz ve Söylemiş fayları, Kuzey Anadolu fay hattının güney kolu olan İznik fayı, Kestel fayı ile etrafı tamamen faylarla çevrili bir yerleşim merkezi. Olası bir depremde tedbirsizlikten dolayı oluşabilecek can ve mal kaybının hesabını kim ve kimler verecek?
‘DOĞAL AFET MERKEZİ’ OLMALI
İnşaat Yüksek Mühendisi ve eski Deprem Araştırma Komisyonu Başkanı Özgür Öztürk yaptığı açıklamada; “Afet yönetimi ve afet öncesi alınması gereken tedbirlerle alakalı olarak, bazı resmi kayıt ve envanterlere sahip olunması, bütçesi ve personel vasfıyla daha organize bir yapıya sahip bir kurumun bu işi yürütmesi çok önemlidir. Bu amaçla İnegöl Belediyemiz doğrudan olmasa bile yönlendirici yerel güç olarak ön plana çıkmalıdır. Belediyemizin bünyesinde bir ‘Doğal Afet Merkezi’ olmalı, burada afet durumlarında kullanılmak üzere gerekli teknik araçlar, çadır, telsiz, battaniye, ve teçhizatlar depolanmalıdır.”
ACİL EYLEM PLANI’ YAPILMALI
“Depremle alakalı bilincin artması yönünde dersler ve tatbikatlar hayata geçirilerek yaygınlaştırılmalıdır. Öncelikli olarak bir ‘Acil Eylem Planı’ yapılmalıdır. 17 Ağustos 1999 yılındaki yıkıcı Gölcük depremini milat kabul edersek, İnegöl'de gerek kat sayısının düşürülmesi gerekse hazır betonun kullanılmasının zorunlu hale getirilmesiyle, o tarihten itibaren yapılaşmada endişeye sevk edici bir sıkıntı olduğu söylenemez. Bu tarihten öncesi yapıların bir kısmında da risk görmüyoruz zira İnegöl’ün şanslı yönü kaçak yapı unsurlarının sıfıra yakın olmasıdır. İnegöl konum itibariyle istatistiki olarak ortalama 30 yılda bir 6,5 büyüklüğünde bir depreme maruz kaldığından İnegöl’deki 4 binin üzerindeki yapının dayanıklılık testinden geçmesi ve dayanım yönüyle yorumlanması gerekmektedir.”
KAMU BİNALARI ELDEN GEÇMELİ
“İlçemizde özellikle eski devlet hastanesinin ve çok sayıda devlet okulunun yenilenmesi olumlu bir gelişme olmakla beraber, kalan kamu binalarının yenilenmesine devam edilmeli ve şehir merkezindeki eski çok katlı (bilhassa zemin katı camekânlı dükkân olan) yapıların risk teşkil ettiği bilinmelidir. 1 Ocak 2019 tarihinde yürürlüğe girecek olan Türkiye Bina deprem yönetmeliği ışığında yaptığımız analizlere göre İnegöl merkez mahalleleri (Eski İnegöl) genel olarak depremsellik, yeraltı suyunun yüksek seviyede olması ve sıvılaşma potansiyelinden dolayı 'ZF' yerel zemin sınıfında yer almaktadır. Bu söz konusu yönetmeliğe göre tanımlanmış en kötü zemin sınıfıdır.”
KENTSEL DÖNÜŞÜM OLMALI
“Bina temel zeminlerinin sıvılaşma hadisesi can kaybından ziyade maddi hasarlara yol açabilir. Sıvılaşma riski için alınacak tedbirler yeni başlayacak inşaatlar için belli bir maliyet olarak karşımıza çıkacaktır. Dolayısıyla kaçınılmaz kentsel dönüşüm süreci için zorlaştırıcı bir etkendir. Buna yeni otopark yönetmeliğindeki otopark ihtiyacı için bütçeyi zorlayıcı yaptırımlar ve mevcut ekonomik sıkıntılar da eklenince şehir merkezi ve civarındaki muhtemel bir kentsel dönüşümün içinden çıkılması güç bir hale geleceği düşünülebilir. Ancak bu güçlüklerden kurtaracak çareler de yine kendi elimizdedir. ‘İnegöl zemini’ gibi kötü addedilmiş zemin türlerinde, 3 katın üzerinde inşa edilecek yapıların depremden olumsuz etkileneceği gibi tutucu bir görüş hakim olmaya başlamıştır.”
“Konuyla ilgili bir takım bilgi kirlilikleri olduğu gibi 3 ila 7 katlı esnek yapıların rezonans frekansa yakalanma yönüyle depremde daha fazla hırpalanacağı da bir gerçektir. Önümüzdeki hafta yürürlüğe gerecek deprem yönetmeliğimiz en az 70 metre bina yüksekliğinden sonra ‘Yüksek Bina’ olarak sınıflamaktadır. Bu da 20'den fazla katlı bina demektir. İnegöl'ün rantabl şekilde dönüşebilmesi için 8 ila 10 katlı yapılar gereklidir ve çekinceler yersizdir. Netice itibariyle tekniğine uygun yapıldıktan sonra binaların çok katlı yapılması ile ilgili büyük bir problem söz konusu değildir.” diye konuştu.
Başkanlarının doğal üye olan mahalle muhtarlarından seçileceği ‘Mahalle Afet Gönüllüleri Projesi’ hayata geçirilmesinin gerektiğinin de altını çizen Öztürk şöyle konuştu;
“Bu projenin amacı, mahalle bazında belli sayıda kişinin hem eğitilerek hem de teçhizatlandırılarak arama-kurtarma çalışmalarında müdahil ve yardımcı olmalarını sağlamak olacaktır. Her mahallede 3m x 7m civarında konteynırlarda gerekli malzemelerin hazır tutulmasıyla işe başlanılmalıdır.”
“Bu projenin daha aktif ve diri tutulması için dışarıdan bir kardeş şehir seçilerek koordinasyon pekiştirilmelidir. Zira afet sonrası, hasar çemberinin dışında kalmış ve afete uğramamış bir ekip daha etkin bir şekilde organize olup ilçemizde çalışmalar yürütebilir. Aynı şekilde komşu bir afet bölgesine yardım da bizim oluşturduğumuz gönüllü ekipler için tecrübe mahiyetinde olacaktır.”
CEVAP BEKLEYEN SORU ÇOK
Bu arada deprem konusunda yetkililere şu soruları sormak istiyoruz;
Afetlere müdahale edecek ve konuyla ilgili çeşitli eğitimler verecek profesyonel ekipler oluşturuldu mu? Afetlere hazırlık konusunda afet sırasında ve sonrasında kullanılacak malzemeleri içeren ‘Afet çantası’ var mı? Bu konuda uzmanlaşmış STK’ların durumu nedir?
Afet yönetim sisteminin etkinleştirilerek uygulama kapasitesinin artırılması ve afet risklerinin azaltılmasını sağlamak amacıyla ne tür çalışmalar yapılmaktadır. Eğitimlerin verileceği bir yer var mıdır? Afet anında toplanma yerleri İnegöl’de neden yok? Toplanma yerlerini gösteren tabela ve krokiler niçin yapılmıyor? Temel afet bilincinin öğretilmesi için broşürler neden bastırılıp dağıtılmıyor?
Temel yangın, arama kurtarma eğitimi ile arama, kurtarma tahliye, afet ve acil durum bilinci, işyeri afet ve acil durum planlama gibi eğitimleri alan devlet tarafından eğitilmiş ve belgelendirilmiş uzman var mı? İnegöl’de olası afetlerde hizmete hazır ekipler neden oluşturulmuyor?
