İnegöl’e bağlı kırsal mahallelerinin tanıtılması amacıyla mahallelerin tarihi, ekonomik ve sosyokültürel durumunun yer aldığı yazı dizimizin bugün ki durağı; İnegöl’ün Ankara’ya açılan kapısı Mezit.
İnegöl şehir merkezine en uzak mesafede bulunan bir Mezit Mahallesi, 1800’lü yıllarda kurulan ve yerleşik alan olarak İnegöl’ün en büyük mahallesi unvanına sahip.
COĞRAFİ KONUMU
İnegöl’ün güneydoğusunda ve Domaniç Dağları’nın, Ahî Dağı’na en çok yaklaştığı bir yörede kurulmuştur. Yörede, Sınır Beli diye adlandırılan önemli bir geçit bulunur. Arazi, çok parçalanmış ve engebelidir. Geniş alanlar, ormanla kaplıdır. Geçimleri, kısmen tarım ve ziraata kısmen de orman ve orman ürünlerine bağlıdır. Etnik yapı itibariyle Kafkas kökenlidirler. Halk arasında 93 Muharebesi olarak bilinen 1876-1877 Türk- Rus Savaşı’ndan sonra Anadolu’ya göç etmişler ve bu yöreye, devletçe iskân edilmişlerdir. İnegöl şehir merkezine en uzak mesafede bulunan bir köydür. Aradaki mesafe, 30 kilometredir. Ancak, Bursa-Eskişehir bağlantısını sağlayan otoban, yakınında bulunduğu için ulaşım sorunu yoktur. Yakın çevresinde, Eski Karacakaya, Tüfekçi Konak, Osmaniye/Kanlıkonak ve Güneykestane mahalleleri yer almıştır. Geçimleri, kısmen tarım ve kısmen de orman ürünlerine dayanır. Eski adı Uzunbarış’tır. Uzun Barış/Mezit Köyü’nde orman müdürlüğü ile ilgili depo tesisleri vardır. Tarihi açıdan köyün kuruluş öyküsü biraz dikkat çekicidir. Öncelikle Mezit, iki mahalledir. Mahallenin biri Sulhiye olarak anılır. Nüfusunun çoğunluğu, Gürcü’dür. Diğeri, Abaza’dır ve Abazaca konuşurlar. Bu iki mahalle, Islahiye/Uzunbarış ismi altında nahiye merkezi haline getirilmiş ve yılında, İnegöl-Yenice Nahiye Müdürlüğü, buraya taşınmıştır. Bir müddet, Islahiye-Nahiyesi olarak hizmet veren Mezit Köyü, 1926 yılında, nahiye merkezinin devletçe, Tahtaköprü’ye alınmasından sonra, Sulhiye ve Mezit, birlikteliğini koruyamamışlar ve ayrı muhtarlıklar kurarak müstakil köy statüsüne geçmişlerdir. Mezit ismi, hem bir coğrafî terim olarak: Tekke-Aksu Köyü’nden başlayarak İnegöl Ovası’na doğru bir tek dere yatağını oluşturan akarsuya isim olduğu gibi Sultan II. Murad devrinde şöhretli bir devlet adamı olan Emir-i Ahur Mezid Bey’in de adıdır. Söz konusu ünlü devlet adamının, bu yörede hizmet verdiğinin kanıtı olarak değerlendirilebilir. Köy nüfusu, 1990 yılı genel nüfus sayımına göre 613kişidir. 2000 yılı genel nüfus sayımına göre ise 325’i kadın ve 320’si erkek olmak üzere toplam köy nüfusu, 645 kişi olmuştur.
