İnegöl’e bağlı kırsal mahallelerinin tanıtılması amacıyla mahallelerin tarihi, ekonomik ve sosyokültürel durumunun yer aldığı yazı dizimizin bugün ki durağı; İnegöl’ün ovadaki tek Gürcü mahallesi, Hasanpaşa.
Yunanlıların işgalinde bir Yunan yüzbaşının öldürülmesi ile tamamen yakılan mahallede sadece tarihi caminin minaresi sağlam kaldı. Camisiz minare olarak Türkiye’de üne sahip olan yapı, mahalleye gelenlerin ilgi odağı olurken, 1. Dünya ve Kurtuluş Savaşı'nda mahalleden birçok şehit verildi.
COĞRAFİ YAPISI
Hasanpaşa, İnegöl’ün güneyinde Ankara-Bursa devlet karayolunun 1 km doğusunda, İnegöl’e 7 kilometre km uzaklıktadır. Ayrıca İnegöl-Pazaryeri karayolu üzerinde bulunur. Mahalle, Hasanpaşa deresi kenarında oldukça düz bir arazide kurulmuştur. Hasanpaşa Mahallesinin doğusunda Süpürtü, Batısında Alibey ve Bilal köy, Kuzeyinde Yiğit köy, Güneyde Çitli, güneybatıda ise Hamamlı köyü ile komşudur. Hasanpaşa’nın tarıma çok elverişli verimli topraklar vardır. Kullanılmayan kıraç arazi hiç yoktur. Sınırları içindeki toplam alan 3000 dönüm kadardır. Köyün doğusundan Hasanpaşa deresi geçer. Bu dereden sulamada yararlanılır.
MİNARE MEŞHUR OLDU
Hasanpaşa Mahallesi Muhtarı Suat Karakaya, “Halk arasında 93 Muharebesi olarak bilinen 1876-1877 Türk-Rus Savaşından sonra Batum’dan Anadolu’ya göç eden Hasan Paşa tarafından köyümüz kuruldu. İnegöl’de ovadaki tek Gürcü köyü Hasanpaşa’dır. Hasanpaşa üç kardeşmiş. Haydar bey ve Muratbey diye iki kardeşi varmış. Mahallemizde tarımın yanında sanayi de çalışanlarımızda var. Patates ve lahana ekiliyor. Şuan nüfusumuz 700 civarında. Köyümüzde eski bir cami vardı, onu yıktık. 2006 yılında yeni cami yaptık. Eski caminin minaresini ise yıkmadık. Minare meşhur oldu. Mahallemize gelen misafirler, minareyi çekiyor. Eski bir minare 150-200 yıllık bir minare” dedi.
HASAN PAŞA KİMDİR?
Hasanpaşa Köyü’ne adı verilen şahıs, 1849 yılında Batum'da doğmuştur. Acaralı Becanoğlu Ali Paşa'nın sülalesinden olup Kırım Savaşında Şekvetil Muharebesinde şehit düşen Abdülhamit Bey'in oğludur. Abdülhamit Bey bu savaşta gösterdiği kahramanlıklarla ün salmıştır. 1877-78 Osmanlı Rus Savaşı sonrası Batum ve çevresinin Rusya'ya bırakılması ile Hasan Paşa ve ailesi 1880 senesinde göç etmişlerdir. Ailenin Batum’da kalan mülklerine Ruslarca el konulmuştur. Bu dönemde muhacirlerin göçleriyle ilgilenmesi nedeniyle miri-ümera rütbesine yükselmiştir. Hüdavendigar Vilayeti İskan-ı muhacirin komisyonu üyesi olan Hasan Paşa 1894 yılında Mirimiranlığa yükseltilmiştir. Hasan Rıza Paşa'nın son görevi Hüdavendigar Vilayeti Muhacirin idaresi müdürlüğüdür. 1906 senesinde Bursa'da vefat etmiştir. İnegöl'de bulunan Hasan Paşa Köyü, Hasan Rıza Paşa tarafından kurulmuştur. Kardeşi Murat Bey çeşitli kazalarda Kaymakamlık yapmış, diğer kardeşi Ali Haydar Bey de Nafia Müdürü iken İstanbul’da vefat etmiştir. Ayrıca Batum'da aile adına bir kütüphane mevcuttur.
KURTULUŞ SAVAŞI
Yunanlıların Bursa ve İnegöl’ü istilası ile Hasanpaşa Mahallesi de, 20 Temmuz 1920’den 6 Eylül 1922 tarihine kadar Yunan işgalinde kalmıştır. İşgal sırasında köy halkı Murat bey ve Alibey köy taraflarına göç ederek arazilerini oradan gelip işlemişlerdir. En son Hasanpaşa’da bir Yunan yüzbaşının öldürülmesi ile Yunanlı işgalciler Hasanpaşa köyünü yakmışlar. Sadece caminin minaresi sağlam kalmıştır. İşgalden sonra herkes evini yeniden yapmıştır.
