İnegöl’e bağlı kırsal mahallelerinin tanıtılması amacıyla mahallelerin tarihi, ekonomik ve sosyokültürel durumunun yer aldığı yazı dizimizin bugünkü durağı; Yeniceköy Mahallesi. 2014 yılında çıkan yasa ile belde statüsünden mahalleye dönüşen Yeniceköy Mahallesi, son yıllarda yapılan yatırımlarla hem tarım hem sanayi hem de turizm alanında gelişmeye başladı.
. İnegöl’ün yeni cazibe merkezi olmaya aday olan Yeniceköy Mahallesi, Organize Sanayi Bölgesiyle iş imkanı sağlarken, DOSTUM projesiyle, göletiyle ve havasıyla turizm anlamında insanları kendine çekiyor.
COĞRAFİ YAPISI VE TARİHİ
Yeniceköy Mahallesi, İnegöl’ün batısında ve Uludağ’ın kuzeydoğu eteklerinde yer alır. Şehir merkezine 10 kilometre mesafededir. Arazisinin bir kısmı, ovadadır. Bir bölümü de Uludağ’ın engebeli eteklerinde yer alır. Tarihi süreç içinde nüfus yapısı, çok değişmekle birlikte çok eski bir yerleşim alanıdır. Mahallenin tam orta yerinden Kavak Deresi geçmekte ve yerleşim alanını ikiye ayırmaktadır. Bitki örtüsü ve su kaynakları itibarıyla çok zengindir. Topoğrafik yapı, cezbedicidir. Yeniceköy Mahallesi, ana kucağına yerleşen çocuk misali Uludağ’ın göğsüne yaslanmıştır. Mevcut yapısı itibariyle, Balkan kökenli göçmenlerden oluşmaktadır. Kurtuluş Savaşı’ndan sonra bu yörede yaşayan Rumlar ile Batı Trakya’da yaşayan Türkler arasında mübadele edilmiş ve belde nüfusu çoğunlukla göçmenlerden oluşmuştur. Yakın çevrede yer alan-Edebey, Çiftlik/Kızılsaray, Baba Sultan/Babaylar, Akıncılar/Kadimi, Kozören/Aktarma gibi tarihi nitelik taşıyan yerleşim alanları, daima yönetici kadroların dikkatini çekmiştir.
OSMANLI DÖNEMİNDE YENİCE
Yenice, İnegöl’ün fethinden itibaren, stratejik durumu dolayısıyla, yöneticilerin dikkatini çekmiş ve beylik koyunlarının yayılma yeri olarak değerlendirilmiştir. Yörede ilk tesis edilen yerleşim alanı da Çoban Karyesi adını almıştır. Hükümdarın tasarrufunda bulunan bu yöre, resmi belgelere padişah-hassı olarak tescil olunmuştur. Amasya Emirliği’nin nüfuzlu ailelerinden Hacı Şadgeldi soyuna mensup İsa Bey ile Sungur-zâde soyuna mensup Yahşi Bey, Birinci Kosova Savaşı için Yıldırım Beyazıt’ın komutasındaki askerî birliğe katılmışlardır. Muharebeden sonra, memleketlerine döndürülmeyen İsa Bey’e; günümüzde İsaören veya İsaviran adı verilen köy, dirlik olarak tahsis edilmiştir ki, bu zat, İshak Paşa’nın dedesidir. Bundan dolayı, İshak Paşa, tarih kitaplarında İsa Beyzade diye anılmaktadır. Yahşi Bey’e de Yenice yöresi, önce, dirlik olarak verilmiştir. Yapılan bu tahsis işleminden sonra padişah hassı olan ve ilk devirlerde Çoban Karyesi diye isimlendirilen bu yöre, Yahşi Bey’e mülk olarak verilmiş ve köy de Yahşi Bey Karyesi adını almıştır. Bu yöre Yenice Karyesi adıyla Hamza Bey’in çocuklarına ve bir kaç nesil boyunca torunlarına müşterek mülk olarak intikal eylemiştir. Böylece Yenice yöresi, genelde, mülk statüsünde iken vakıf statüsüne geçmiştir. 3 asır kadar bu statüde idare edilen Yenice Karyesi, devlet yönetiminde meydana gelen zaaflardan dolayı, 1839 yılında ilan edilen Tanzimat Fermanı’na dayalı olarak statü değişikliğine uğramıştır. Ortaya konan yeni yapılanmaya göre yönetimde önce eyalet, sonra da vilayet sistemine geçilmiş ve 1865 yılından itibaren de yönetim birimi olarak Nahiye ve Bucaklar kurulmuştur. İşte bu yeni yapılanma sürecinde İnegöl Kazasına bağlı iki nahiye oluşturulmuştur ki bunlardan biri, Yenice Nahiyesi diğeri ise Domaniç Nahiyesidir. Şüphesiz bu idari yapılanma sürecinde eski statü, ortadan kaldırılmıştır. Yörenin, hem nüfus yapısı hem de ekonomik yapısı değiştirilerek ipek ve dokuma sanayiine dayalı yeni bir ortam hazırlanmıştır. Başta Yenice ve çevresi olmak üzere Cerrah ve çevresi de ipek böcekçiliğine ve de dokumacılığa yönlendirilmiştir. Bu ekonomik değişime paralel olarak nüfus da hızla değişmiştir. Rum asıllı tebaa, Yenice yöresinde Ermeni asıllı tebaa da Cerrah yöresinde toplanmıştır. Bursa’ya yerleşen yabancı iş adamlarınca ve de kendi devletimizce desteklenen bu ekonomik faaliyet, kısa süre sonra meyvesini vermeye başlamış ve İnegöl, Gayr-i Müslim unsurların ekonomik baskısına maruz kalmıştır.
KEFERE YENİCESİNDEN GÜNÜMÜZ YENİCE’SİNE
Yenice ve Cerrah da oluşturulan Rum ve Ermeni kolonisi, kazandığı ekonomik üstünlüğe ilaveten, elde ettikleri idari ayrıcalıklardan da yararlanarak yörede geniş söz sahibi olmuşlardır. 1870 yılından itibaren İnegöl’de oluşturulan belediye çalışmalarına da bu Gayr-i Müslimler daima ağırlıklarını koymuşlardır. Kurtuluş Savaşı’nda bu Gayr-i Müslim unsurlar, maalesef işgalci Yunan kuvvetlerine destek vermişler ve Domaköy katliamına sebep olmuşlardır. Ancak, Gazî Mustafa Kemal Paşa önderliğinde Kurtuluş Savaşı, kazanıldıktan sonra, mübadele yoluyla Yenice ve Cerrah’taki Gayr-i Müslimler, Yunanistan’a gönderilmişlerdir. Boşalan Yeniceköy Mahallesine, Batı Trakya’dan gelen göçmenler iskan edilmiş; Cerrah Mahallesine ise Selanik ve Karacaovalı göçmenler yerleştirilmiştir. Bu nedenle günümüzde her iki mahallede yer alan çekirdek nüfus, Balkan kökenli göçmenlerden oluşmuştur. İnegöl yöresinde Hamza Bey ile ilgili ikinci bir Yenice Köyü daha vardır ki bunu, Kefere Yenice’sinden ayırmak için bu köye, Ahi Karyesi veya Yenicemüslim Karyesi adı verilmiştir. Günümüzde bu mahalle Küçük Yenice adıyla yad edilmektedir.
20 BİN KİŞİ YAŞIYOR
Mahalle hakkında bilgi veren Yeniceköy Mahallesi Muhtarı Şükrü Kutluca, “1956 yılında mahallemiz belediye oldu. O dönemde 2 bin 500 civarında bir nüfus vardı. Büyükşehir yasasıyla birlikte 2014 yılında belediye statüsünü kaybederek yeniden mahalle olduk. Mahallemiz sürekli göç alıyor. Bugün resmi nüfus olarak 14 bin ama gayri resmi olarak 20 bine yakındır. Mahallemizde OSB kuruldu. Birçok fabrika şuan faal durumda çalışıyor” dedi.
TARIM YENİCE’Yİ TERK EDİYOR!
Kutluca konuşmasını şöyle sürdürdü; “Mahallemiz de insanlar daha önce geçimini tarımdan sağlıyordu. Hayvancılık, tütüncülük, çilek, meyvecilik yapılıyordu. Şuan yarıdan fazlası sanayi de çalışıyor. Tarım yavaş yavaş Yenice’yi terk ediyor.”
CAZİBE MERKEZİ OLDUK
“Yeniceköy Mahallemizde DOSTUM projesi çok güzel oturdu. Bununla birlikte güzel bir göletimiz var. Büyükşehir Belediyesi buranın ihalesini yaptı. Yakın zamanda çalışmalar başlayacak. Mahallemiz güzel bir cazibe merkezi oldu. Mahallemize dışarıdan gelen sporcular ve misafirler göletin olduğu alanda yer alan Bungalov evlerinde kalıyorlar. Orada etkinliklerini gerçekleştiriyorlar. İleriye dönük mahallemiz tanıtıldıkça ilginin artacağına inanıyoruz.”
İLGİ NEDENİYLE ARSA FİYATLARI ARTTI
“Son 10 yıl içinde mahallemizde arsa fiyatları arttı. Bunun bir sebebi de sürekli göç almamız. Birçok müteahhit arsa alıp, inşaat aldı ve satıldı. Son dönem de özellikle 1-2 yıl içinde faizlerin yüksek olması sebebiyle düşüş var.”
TARİHİ HAMAM
“Mahallemizde aynı zaman da 500-600 yıllık bir hamam bulunuyor. Atıl vaziyette durum hamam harabe bir durumda. Bursa Büyükşehir Belediyesi tarafından bu hamamın restore edilmesiyle ilgili bir çalışma başlatılmıştı. Şahıs arazisi olduğu için konu yargıya intikal etti.”
