Diyabet hastaları ramazanda oruç tutabilir mi?

Halk arasında şeker hastalığı olarak bilinen Diyabet Hastalığı, toplumda oldukça sık görülen ve ciddi komplikasyonlar oluşturan metabolik bir bozukluktur. Diyabet hastalığı gibi kronik hastalıkları bulunan kişiler dini yükümlülüklerini yerine getirmek amacıyla oruç tutmayı istemekte fakat oruç tutarken karşılaşılabilecek riskler ve bu risklerin ibadetlerini yerine getirme konusunda engel oluşturulmasıyla ilgili doktorlar ve din görevlilerine oldukça sık sorular sormaktadırlar. Fakat unutulmamalıdır ki bu sorunlarla alakalı genelleme yapmak yanlış olur. Çünkü diyabetik hastanın oruç tutması hastalığın gidişatına, evresine, komplikasyonlarına ya da eşlik eden diğer hastalıkların oluşuna göre değişebilmektedir.
Öncelikle Tip1 diyabet hastaları insülin salgılayamadıklarından dolayı yaşam boyu insülin kullanmak durumundadırlar. Bu insülin dozları genellikle günlük 3-4 defa uygulanmakta ya da insülin pompaları yardımıyla yapılmaktadır. Bu tür hastalar kısa bir dönem bile insülin yapmazlar ise şeker seviyeleri yükselir (hiperglisemi) ya da ketoasidoz komasına girebilirler. Bu yüzden böyle durumdaki hastaların ne yazık ki oruç tutmaları mümkün değildir.
Tip 2 diyabet hastalarındaki durum ise kişiye ve hastalığın şiddetine göre değişmektedir. Bu tür hastalarda kan şekeri ne fazla yükseltilmeli ne de çok fazla düşürülmelidir. Eğer Tip 2 diyabet hastası çok düşük dozda ilaç kullanıyorsa, ek bir yan hastalığı bulunmuyorsa ve kan şekeri kontrol altında tutulabiliyorsa; ilaç dozu ayarlaması yapılarak oruç tutabilmektedirler. Bir diğer hasta grubu ise tek doz insülin kullanan ve şeker düşürücü ilaç kullanan hasta grubudur. Bu grupta insülini hemen iftar yemeği sonrası uygulamalı, sahurda ise hipoglisemiye sokmayacak ilaçlar ve dengeli bir beslenme ile yine oruç tutmaları sağlanabilir. Fakat 2 veya daha fazla doz insülin kullanan ve kan şekeri seviyeleri düzenli seyretmeyen diğer grup hastaların oruç tutmaları ise sakıncalı olmaktadır. Oruç tutmayı isteyen her diyabetli birey mutlaka ramazan öncesi kan tahlillerini yaptırmalı, diğer hastalıkların güncel durumları değerlendirilmeli ve 3 aylık kan şekeri adı verilen HbA1c değerlerinin normal aralıkta olup olmadığı doktor tarafından değerlendirilip; oruç tutmanın uygunluğuna bütün bunlar yapıldıktan sonra karar verilmelidir.
Diyabet hastalarının kan şekeri seyrinde minik dalgalanmalar olmalıdır. Oruç tutmanın verdiği uzun süreli açlık sonucunda iftarda çok hızlı ve birden yemek yemek kan şekerini ani bir şekilde yükselteceğinden oldukça zararlıdır. Bundan dolayı mutlaka sağlıklı bireylerde de olduğu gibi iftar yemeklerini zamana yayarak yemeli; iftara çorba ve salata ile başlanıp, sonrasında mutlaka bir ara verilmelidir. Aranın ardından ağır olmayan ana yemek ile sebze yemekleri tercih edilmeli ve aşırı ekmek tüketiminden kaçınılmalıdır. Sahurda ise hafif ve tok tutucu bir kahvaltı tercih edilmeli, vücudu zorlayacak yiyeceklerden kaçınılmalıdır. İftar ile sahur arasındaki sürede mutlaka yeterli miktarda su tüketilmelidir. Ayrıca özellikle oruç tutulan süre zarfında kan şekerini fazla düşürmemek adına aşırı egzersizlerden kaçınılmalıdır. Sağlıcakla kalın.
Dyt Gülşen EROĞLU