Sarılık hastalığı, hepatit A, B ve C gibi virüslerden kaynaklanabilir. Sarılığın nedenleri, belirtileri, bulaşma yolları ve tedavi yöntemlerini bu içerikte detaylıca öğrenin.
SARILIK HASTALIĞI NEDİR?
Sarılık, ciltte, göz aklarında ve mukozalarda sarı renkte bir değişiklik olarak kendini gösteren ve genellikle bilirubinbirikimine bağlı olarak gelişen bir durumdur. Bilirubin, kırmızı kan hücrelerinin yıkımı sonucu oluşur ve karaciğer tarafından işlenerek safra yoluyla dışarı atılır. Karaciğerin bu süreci yeterince gerçekleştirememesi durumunda, bilirubin vücutta birikir ve sarılığa neden olur.
SARILIK VE HEPATİT ARASINDAKİ FARK
Her sarılık vakası hepatit kaynaklı değildir ancak hepatit virüsleri, sarılığın en yaygın nedenlerinden biridir. Hepatit A, B ve C virüsleri, karaciğerde enfeksiyona neden olarak bilirubin metabolizmasını bozar ve sarılığa yol açabilir.
HEPATİT A VİRÜSÜ
Hepatit A, akut karaciğer enfeksiyonuna neden olan, oldukça bulaşıcı bir virüstür. Genellikle fekal-oral yollabulaşır.
Bulaşma Yolları:
- Kirli su ve gıda tüketimi
- El hijyenine dikkat edilmemesi
- Kanalizasyonla temas eden deniz ürünleri
- Enfekte bireylerle yakın temas
Belirtileri:
- Düşük ateş, bulantı, ishal
- Ciltte ve gözde sararma
- Yorgunluk, iştahsızlık
- Koyu idrar, gri dışkı
Tedavi:
Spesifik bir tedavi gerekmez. Semptomlar genellikle 2 ay içinde geçer. Aşı ile önlem almak mümkündür.
HEPATİT B VİRÜSÜ
Hepatit B, hem akut hem de kronik enfeksiyonlara neden olabilen ciddi bir karaciğer hastalığıdır. Kronik vakalar karaciğer yetmezliği ve siroz gibi komplikasyonlara yol açabilir.
Bulaşma Yolları:
- Kan ve vücut sıvılarıyla temas
- Korunmasız cinsel ilişki
- Ortak enjektör, tıraş bıçağı kullanımı
- Anneden bebeğe doğum sırasında
Belirtileri:
- Bulantı, ateş, iştahsızlık
- Eklem ağrıları
- Sarılık, koyu idrar
- Halsizlik ve karın ağrısı
Tedavi:
Akut hepatit B çoğunlukla kendiliğinden iyileşir. Kronik vakalarda antiviral ilaç tedavisi uygulanır. Aşı ile %95’e kadar korunma sağlanabilir.
HEPATİT C VİRÜSÜ
Hepatit C, genellikle kan yoluyla bulaşır ve çoğunlukla kronikleşerek uzun vadede karaciğer sirozu ya da kanserineneden olabilir.
Bulaşma Yolları:
- Ortak iğne ve enjektör kullanımı
- Steril olmayan dövme ve piercing işlemleri
- Kanla direkt temas
- Nadiren cinsel yolla
Belirtileri:
- Sararma, kaşıntılı cilt
- Kilo kaybı, iştahsızlık
- İdrarda koyulaşma
- Karın ağrısı ve yorgunluk
Tedavi:
Antiviral ilaçlarla tedavi mümkündür. Ancak hepatit C için henüz bir aşı bulunmamaktadır.
DİĞER SARILIK NEDENLERİ
Hepatit virüsleri dışında da sarılık gelişebilir:
- Pankreas ve karaciğer kanseri
- Siroz ve safra taşları
- Gebelik sarılığı
- Bazı ilaçlar ve zehirli maddeler
- Genetik metabolizma bozuklukları (Gilbert Sendromu, Rotor Sendromu)
- Alkol kaynaklı karaciğer hastalıkları
SARILIKTAN NASIL KORUNULUR?
- Aşı yaptırmak (Hepatit A ve B için)
- Hijyen kurallarına dikkat etmek
- Riskli kişilerle teması azaltmak
- Tıbbi işlemlerde steril ekipman kullanımı
- Güvenli cinsel ilişki
